Geschiedenis van marokko.

Marokko, officieel het Koninkrijk Marokko, is een land in noordelijk Afrika aan de kust van de Middellandse Zee, de Straat van Gibraltar en de Atlantische Oceaan, grenzend aan Algerije en de (betwiste) Westelijke Sahara. Het behoort tot de Maghreb-landen, waar ook Tunesië, Mauritanië, Algerije en Libië toe worden gerekend. Marokko is een lidstaat van de VN, de OIS en van de Arabische Liga.

De oudste staat in het huidige Marokko was het inheemse koninkrijk Mauretania en bestond vanaf 110 v. Chr. De moderne staat Marokko is ontstaan toen het land zich onafhankelijk verklaarde van Frankrijk en Spanje op 2 maart 1956. De Frans-Spaanse bezetting van Marokko begon in 1912. De hoofdstad van Marokko is Rabat en de grootste stad is Casablanca. Andere belangrijke steden zijn Fez, Marrakesh, Agadir, Tanger, Oujda, en Nador.

Marokko is een monarchie. Sinds 23 juli 1999 is Mohammed VI de koning van Marokko. Hij werd daarmee de achttiende koning van de Alaoui-dynastie die sinds 1666 regeert in Marokko. De nationale feestdag van Marokko is op 30 juli, de dag waarop koning Mohammed VI zijn vader Hassan II officieel opvolgde.

De overheersende godsdienst is de islam, maar het land telt ook een klein percentage christenen en joden. Marokko heeft twee officiële talen: Arabisch en het Berbers. Het Marokkaanse onderwijssysteem, voormalige kolonisatie en media zorgen ervoor dat veel Marokkanen ook buitenlandse talen beheersen waaronder: Frans, Spaans en in mindere mate Engels. In het dagelijks leven worden er twee volkstalen gesproken: Marokkaans-Arabisch en het Berbers

De naam Marokko werd voor het eerst gebruikt door de Spanjaarden ('Marruecos') nadat zij in de Slag bij Zallaqa werden verslagen door de Almoraviden, wier hoofdstad toen Marrakesh was. De naam van de stad komt van mur (n) akush, wat land van god betekent in het Berbers. De stam mur is in de meeste Berberse talen terug te vinden in haar vrouwelijke vorm: tamurt. De naam 'Marokko' (en andere Westerse benamingen voor het land) is afgeleid van de naam van de voormalige hoofdstad. In het Arabisch wordt Marokko Maghreb genoemd, dat het westen betekent. Het wordt zo genoemd omdat Marokko destijds het uiterste westelijk gelegen gebied was. De naam Maghreb kan verwarrend zijn want heel Noord-Afrika werd (en wordt nog wel) "al maghreb" genoemd. Daarom wordt Marokko ook wel al maghreb al aqsa (het verre Westen) genoemd.

De oorspronkelijke bevolking van Marokko werd gevormd door de Berbers. Het eerste bekende feit van de geschiedenis van Marokko is de vestiging van Fenicische handelsposten aan de Marokkaanse kust ca. 1200 v.Chr.. Daarna stichtten de Carthagers er handelsfactorijen. Nadat Carthago in de Tweede Punische oorlog door het Romeinse Rijk werd verslagen, ging Marokko onderdeel maken van het Berbers koninkrijk Mauretania, een vazalstaat van Rome. Met de executie van de laatste Mauretanische koning Ptolemaeus van Mauretania door keizer Caligula in 40 n. Chr. kwam het gebied onder Romeins bestuur. Na de val van het Romeinse Rijk veroverden de Vandalen (429) het land. Het Byzantijnse Rijk(533) probeerde het gebied onder zijn macht te krijgen, maar het kon alleen de stad Ceuta enige tijd onder controle houden.

In 682 veroverde het Islamitisch Kalifaat het gebied en werd de islam geïntroduceerd. In 739 begon de Grote Berberopstand onder de Marokkaanse Berberstammen. Deze verspreidde zich binnen een zeer korte periode over heel de Maghreb en Spanje. Hoewel de opstand vier jaar later werd neergeslagen, was de centrale macht van het Kalifaat sterk aan het afnemen. Vanaf het begin van de achtste eeuw regeerden verschillende dynastieën over gebieden in de Westelijke Maghreb: het koninkrijk van Nekor (710-1019), de Barghawata (744-1058), de Idrisiden (780-974) en Sijilmasa (771-1051). De Berberse Almoraviden verenigden in de 11e eeuw voor het eerst het huidige Marokko en zij stichten de beroemde hoofdstad Marrakesh. Onder hun bewind zou het land voor het eerst bekend komen te staan als Marokko. Bekende dynastieën waren de Almohaden (1147-1269) en de Meriniden (1215-1465) en de Saadis (1509-1654). Onder die eerste was Marokko enige tijd een wereldmacht. Vanaf de elfde eeuw volgden vernietigende invallen van de Banu Hilal-bedoeïenen. Met hun komst zou het land een versnelde periode van arabisering doormaken. De Arabische migratie was een belangrijke oorzaak voor een lange periode van anarchie in de Maghreb, waarin piraterij vrij spel kreeg.

In 1415 werd de stad Ceuta door de Portugezen veroverd. Later werden meer steden veroverd door Spanjaarden en Portugezen, maar rond 1700 waren deze steden weer heroverd door de Marokkanen. Na de val van de Meriniden werd de macht uitgeoefend door het laatste Berberse koningshuis van Marokko, dat van de Wattasiden. In 1554 werden zij verslagen door de Saadis en daarmee kwam het land onder Arabische heerschappij. De Saadi-dynastie handhaafde zich tot 1659. De Sa’adi-sjarifen brachten in 1578 bij Kasr al-Kabir de Portugezen een beslissende nederlaag toe. Ook bleef het grondgebied van het huidige Marokko buiten het Ottomaanse Rijk, dat wel delen van het huidige Algerije en Tunesië in zijn macht had. De Ottomanen hadden echter wel invloed in de Maghrebregio. In 1659 kwamen Alaouieten aan de macht, die zich als monarchen wisten te handhaven.

Nadat Algerije in 1830 door de Fransen veroverd was op de Ottomanen, steunden de Marokkanen de Algerijnse opstandelingenleider Abd al-Kader, wat tot een oorlog leidde. Begin twintigste eeuw sloot Frankrijk met Groot-Brittannië en Spanje overeenkomsten over Marokko. Hierbij werd Marokko verdeeld in een internationale zone Tanger, een Franse invloedssfeer en een Spaanse invloedssfeer; deze verdeling vond mede zijn oorzaak in het Panther-incident in 1911, toen Duitsland in de haven van Agadir met een kanonneerboot gewapende steun aan de sultan toezegde, in ruil voor de status van Duits protectoraat voor Marokko. Na onderhandelingen tussen de Fransen en de Duitsers erkende Duitsland toch het Franse protectoraat. De eerste president-generaal in het protectoraat Marokko was generaal Lyautey.

Abdelkrim el Khettabi, een Riffijns verzetsheld, initieerde in de jaren twintig een islamitisch geïnspireerde volksopstand onder de Riffijnen, gericht tegen zowel de koloniale machten als tegen de onderdanige Marokkaanse machthebbers. De opstand werd met vereende krachten neergeslagen. In 1932 werd de oase Tafilalet door de Fransen bezet en in 1934 werd heel Marokko uiteindelijk onder Frans gezag gebracht. In 1941 sloten de Marokkanen zich aan bij de beweging van de Vrije Fransen van generaal De Gaulle. In 1943 werd de Verenigde Onafhankelijkheidspartij (Istiqlal) opgericht door de nationalisten (Allal al-Fasi was een van haar voormannen). Deze partij eiste volledige onafhankelijkheid voor Marokko met een constitutionele vorm van regering onder koning Mohammed V, die het nationalisme steunde. Onder Franse druk ging koning Mohammed V en zijn gezin in augustus 1953 in ballingschap. Mohammed ibn Arafa werd door Frankrijk als de nieuwe koning van Marokko aangekondigd.

Nadat ibn Arafa aan de macht gekomen was, brak er een periode van fel gewapend verzet van de Marokkanen aan. Hierdoor kon Ibn Arafa de situatie niet meer in de hand houden en vluchtte hij naar Tanger. Mohammed V keerde op 5 november 1955 terug als koning van Marokko. Op 2 maart 1956 werd Marokko onafhankelijk van Frankrijk. Later werden aparte verdragen met Spanje gesloten waardoor de Spanjaarden vrijwel gelijktijdig met Frankrijk Marokko's onafhankelijkheid erkenden. Maar de Spanjaarden hielden zowel de noordelijke enclaves (Ceuta en Melilla), de zuidelijke enclave (Ifni) als de Westelijke Sahara onder hun macht. Op 12 november 1956 werd Marokko lid van de Verenigde Naties en op 1 oktober 1958 lid van de Arabische Liga. In december 1965 werd door de Verenigde Naties een resolutie aangenomen volgens welke Spanje Sidi Ifni en de Westelijke Sahara moest dekoloniseren. Op 30 juni 1969 besloot Spanje alleen Ifni aan Marokko over te dragen, terwijl de Westelijke Sahara in Spaanse handen bleef.

Koning Mohammed V overleed op 3 maart 1961, waarna zijn zoon Hassan II op de troon kwam. In 1963 braken de eerste grensconflicten met Algerije uit. Dit werd de Zandenoorloggenoemd. In februari 1964 werd het conflict geregeld en werd een gedemilitariseerde zone ingesteld. In december 1964 bracht Hassan II een bezoek aan Tunesië om de banden tussen beide landen te verbeteren die ernstig waren verstoord toen Tunesië in 1960 de onafhankelijkheid van Mauritanië erkende. In januari 1970 werd Mauritanië volledig door Marokko erkend en in juni 1970 werd er reeds een samenwerkingsverdrag tussen beide landen getekend. In 1972 werd per referendum een grondwet aangenomen, die het land tot constitutionele monarchie maakte. In juli 1971 delegeerde Hassan II na een mislukte staatsgreep alle burgerlijke en militaire bevoegdheden aan generaal Mohammed Oufkir. Op 16 augustus 1972 deden officieren van de luchtmacht onder leiding van generaal Oufkir een mislukte greep naar de macht. Deze mislukte staatsgreep werd gevolgd door ingrijpende zuiveringen in de legertop en de daders werden allen geëxecuteerd. In 1976 werd de Westelijke Sahara door Marokko geannexeerd, nadat op 6 november 1975 de Groene Mars was georganiseerd. Dit gebied staat nog steeds voor een groot deel onder Marokkaanse controle.

Op 23 juli 1999 overleed Hassan II aan de gevolgen van een hartaanval. Hij werd opgevolgd door zijn zoon Mohammed VI, die probeert het land gematigd te moderniseren. De begrafenis van Hassan II werd door ruim twee miljoen Marokkanen en door veel internationale hoogwaardigheidsbekleders bijgewoond. Na de komst van Mohammed VI werd in november 1999 Driss el Basri, de invloedrijke minister van Binnenlandse Zaken, ontslagen. Ook zijn na de komst van de nieuwe koning enkele vooraanstaande dissidenten naar Marokko teruggekeerd. De Berbers, onder Hassan II structureel achtergesteld, kregen nu een betere positie en ook de positie van de vrouw werd flink verbeterd

Flora en Fauna

Het Atlasgebergte verdeelt de flora en fauna van Marokko in twee zeer verschillende delen. In het noordwesten van de Atlas vindt men de vegetatie van het Middellandse Zeegebied en in het zuidoosten de Afrikaanse steppe en woestijn. In de regenrijke berggebieden en de hoogvlakten in het westen komen bossen voor met steen- en kurkeik, soorten uit de cipresfamilie, atlasceders en aleppodennen. Deze bossen bestrijken slechts 10% van het oppervlak. In het zuidelijke kustgebied groeien de arganbomen en Indiase Jujube (Ziziphus mauritiana) met zijn viltige bladeren. In de rest van Marokko heeft de mediterrane vegetatie door eeuwenlange roofbouw moeten wijken voor landbouw of is gereduceerd tot arme vegetaties van boomheide met boomsoorten uit het geslacht Arbatus, pistache (Pistacia vera), soorten jeneverbes en de Europese dwergpalm.

Boven de boomgrens in het hooggebergte, op meer dan 3100 m boven de zeespiegel bevindt zich een vegetatie van de alpiene zone. Lager overheerst een steppe-vegetatie met doornig struikgewas afgewisseld door plekken met pollen gras. In de hooggelegen steppen van het noordoostelijk deel groeit droogtebestendig halfagras. In de spaarzaam aanwezige oasenworden dadelpalmen geteeld.

De in het wild levende dieren hebben zich teruggetrokken in dunbevolkte gebieden van Marokko; sommige soorten zoals de luipaard en de caracal zijn met uitsterven bedreigde diersoorten. Andere zoogdiersoorten zijn de berberaap, gazellen, Hyena's, de gewone jakhals, de woestijnvos. Talrijker zijn reptielen (hagedissen, kameleons, schildpadden en slangen). Tot 2003 zijn in Marokko 452 verschillende vogelsoorten waargenomen. Er broeden 224 soorten, waarvan 15 soorten zo nu en dan. Onder de broedvogels bevinden zich ooievaars, arenden, gieren, buizerds, wouwen en de ernstig bedreigde heremietibis.^[4] Er zijn verscheidene nationale parken in het land, zoals (onder andere) het berggebied rond de hoogste top in het Atlasgebergte de Toubkal en het gebied waar de heremietibissen broeden, Nationaal Park Souss-Massa.

Marokko heeft (exclusief het geannexeerde gebied, zie hieronder) een oppervlakte van 446.550 km² waarvan 250 km² water^[8]. Er zijn landgrenzen met Algerije, Mauritanië, Spanje (de enclaves Ceuta en Melilla) en het geannexeerde gebied; de totale lengte van deze grenzen bedraagt 2.017.9 km. Voorts kent Marokko een kustlijn van 1.835 km.

Marokko annexeerde ? (het grootste gedeelte van) de Westelijke Sahara in de periode 1976-1979, maar dit stuitte op (internationaal) verzet. Bevrijdingsorganisatie Polisario vond eerst onderdak in zowel Mauritanië als Algerije, totdat het eerstgenoemde land een verdelingsakkoord met Marokko sloot over de Westelijke Sahara. Toen de Arabische Democratische Republiek Sahara (ADRS), die een klein deel van Westelijke Sahara regeert maar wel het hele gebied claimt, in 1984 toetrad tot de Afrikaanse Unie verliet Marokko de unie uit protest. In 2017 trad Marokko weer toe.^[9]

In het noorden van Marokko liggen twee Spaanse exclaves: Ceuta en Melilla. Marokko beschouwt deze exclaves en zeven onbewoonde eilandjes voor de Noord-Afrikaanse kust, samen de zogeheten Plazas de soberanía, en het eilandje Alborán als bezet Marokkaans grondgebied.

Marokko kan worden onderverdeeld in vier klimaatzones. In het noorden en westen heerst een mediterraan klimaat. Het Atlasgebergte zorgt ervoor dat aan de loefzijde van het gebergte veel stuwingsregen voorkomt. Hierdoor ontstaan vruchtbare gebieden die gebruikt worden voor akkerbouw en veeteelt. Het tegenovergestelde geldt voor de lijzijde, die zorg draagt voor een regenschaduw in het oosten en zuidoosten. Daardoor heersen er in het zuiden en westen een steppeklimaat en een woestijnklimaat. De hoogste delen van het gebergte hebben een hooggebergteklimaat.

Bevolking--> demografische kenmerken

Het grootste deel van de bevolking woont ten westen van het Atlasgebergte, dat het land scheidt van de Sahara. Casablanca is het centrum van handel en industrie en de grootste haven; Rabat is de zetel van de regering; Tanger is de poort van Europa naar Marokko en ook een grote haven; Fez is de culturele en religieuze hoofdstad; Marrakesh en Agadir zijn de grootste toeristische trekpleisters van Marokko.

De bevolking is in de twintigste eeuw verachtvoudigd. In 1900 waren er 3,8 miljoen Marokkanen.^[10] Marokko telde in 2013 ruim 32 miljoen mensen. In de prognoses van de Population Reference Bureau wordt voorzien dat de bevolking van het land tot 2050 aanzienlijk zal groeien tot een populatie van 43 miljoen mensen.^[11] Marokko is na Egypte en Algerije het volkrijkste Arabische land.

The World Factbook van de CIA meldt over 2016 de volgende cijfers:^[12]

• bevolkingsgroei: 0.99%
• sterftecijfer: 4,8 per 1000 inwoners
• geboortecijfer: 18 per 1000 inwoners
• levensverwachting: gemiddeld 76,9 jaar (mannen: 73,8 jaar, vrouwen: 80,1 jaar)
• analfabetisme: bij de mannen 22,5%, bij de vrouwen 42,2% (2015)
• bevolkingsgroepen: Arabieren en Berbers 99%, overig 1%
• religie: soennitische moslims: 99%, overige (waaronder christenen, joden en bahai) 1% (2010)
• werkloosheid bij de jeugd 15-24 jaar: totaal 20% (mannen 20,3%, vrouwen 19,1%) (2014)
• migratiesaldo: -3,3 migranten per 1000 inwoner

bevolkingsgroepen in Marokko

Zie Marokkanen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Ongeveer driekwart van de huidige Marokkanen is van Berberse afkomst en mensen van Arabische afkomst vormen de op een na grootste etnische groep, gevolgd door de Negroïde Marokkanen.

De Joodse minderheid is in de loop van de twintigste eeuw sterk in omvang afgenomen en telde begin van de eenentwintigste eeuw 3.000 mensen.

Zie ook de Geschiedenis van de Joden in Marokko

De meeste van de ongeveer 100.000 buitenlandse inwoners van Marokko zijn van Franse of Spaanse origine, waaronder veel leraren en technisch geschoold personeel en daarnaast steeds meer gepensioneerden, vooral in Marrakesh.

Taal in Marokko

De officiële taal is (standaard) Arabisch. Het standaard Arabisch wordt op de scholen onderwezen en in vrijwel alle schriftelijke en officiële communicatie gebruikt. De meest gesproken taal is een dialect van het Arabisch, het Marokkaans-Arabisch (Darija). Andere in Marokko gesproken talen zijn de Berbertalen (Tarifit/Riffijns), Tashelhiyt, Tamazight). Frans heeft als tweede taal steeds een belangrijke plaats behouden in het openbare leven (vaak de taal van bedrijven, overheid en diplomaten, maar ook in winkels, restaurants en soms ook in onderlinge gesprekken). Veel Marokkaanse televisie- en radioprogramma's zijn ook in het Frans, terwijl in het noorden, het voormalige Spaans-Marokko, veelal Spaans als tweede taal wordt gehoord.

godsdienst

De grondwet van Marokko bepaalt dat de islam, en dan met name het malikisme de staatsgodsdienst van Marokko is^[13]. De grondwet bepaalt bovendien dat dit aspect van de grondwet niet veranderd kan worden door een grondwetsherziening^[14]. De Marokkaanse staat erkent wel twee andere religies in het land naast de islam: het christendom en het jodendom. 98,7% van de bevolking zijn soennitische moslims, 1,1% christenen en 0,2% joden^[15].

Het soefisme kent er specifieke Maghrebijnse kenmerken: heiligenverering, bedevaart naar heiligengraven en religieuze broederschappen. Hoewel de islamitische wet verbiedt heiligen te vereren, treft men in Marokko talrijke heiligengraven (maraboets) aan. De belangrijkste soefibroederschappen zijn de Kadirijja en de Tijanjija. Marokko is sinds de oprichting in 1969 lid van de Organisatie voor Islamitische Samenwerking.

Marokko kent geen godsdienstvrijheid. Zo is het moslims verboden te spreken over een bekering tot een andere godsdienst en kunnen Marokkaanse moslims die zich bekeren tot het christendom niet gedoopt worden^[16]. Moslims is het geoorloofd hun geloof te verkondigen, maar voor christenen is dit verboden en buitenlandse christenen worden regelmatig het land uitgezet.^[17][18][19] Op pogingen om moslims te bekeren tot een andere godsdienst staat voor burgers van Marokko een gevangenisstraf van een half tot drie jaar^[20].

Het christendom is in Marokko aanwezig sinds de Romeinse tijd. De Heilige Marcellus stierf in Tanger in de 3e eeuw. In de achtste eeuw verspreidde de islam zich. Sinds Franciscus van Assisi vijf minderbroeders naar Marokko zond, zijn er steeds franciscanen in het land geweest. In de Franse tijd nam het aantal katholieken toe. Zo kent Marokko naast moskeeën ook vele kathedralen. De meeste christenen in Marokko zijn echter buitenlanders; Marokkanen die openlijk een christelijke samenkomst willen bijwonen, kunnen daarvoor opgepakt en verhoord worden.

De Katholieke Kerk is er ingedeeld in twee aartsbisdommen: het aartsbisdom Rabat onder leiding van Monseigneur Vincent Landel^[21] en dat van Tanger en het land telt zestien katholieke scholen^[22] (zie: Katholieke Kerk in Marokko).

De Marokkaanse Joden vormen een oude gemeenschap die reeds ongeveer 2000 jaar bestaat (zie: Geschiedenis van de Joden in Marokko).

Staatsinrichting

Marokko is een onafhankelijke staat sinds 2 maart 1956. Het is een monarchie met een grondwet en een gekozen parlement. Het land heeft een koning als staatshoofd en een minister-president als regeringsleider. Volgens de grondwet ligt de macht over vrijwel alle taken van de regering bij de koning die de ministerraad voorzit en de ministers aanwijst of hun aanstelling goedkeurt. De koning kan ministers ontslaan, het parlement ontbinden, nieuwe verkiezingen uitschrijven, en hij kan bij decreet regeren. In de tweekamerstructuur waarvan sprake is in de Marokkaanse politiek, kan ook het parlement de regering ontbinden door een motie van wantrouwen.

De huidige koning is sinds juli 1999 Mohammed VI die zijn vader, koning Hassan II, opvolgde na diens overlijden. De huidige premier is Saadeddine El Othmani (sinds september 2017)

Na zijn verkiezingsoverwinning in mei 2007 maakte de Franse president Nicolas Sarkozy werk van het zoeken van steun voor de oprichting van de Unie voor het Middellandse Zeegebied, die de bestaande akkoorden tussen de Europese Unie en andere landen rond de Middellandse Zee zou vervangen en verdiepen. Die unie zou tevens tot een nauwere associatie van Marokko met Europa moeten leiden en de afwijzing van de aanvraag tot Marokkaans lidmaatschap van de Europese Unie in de jaren 80 verzachten.

bestuurlijke indeling

Zie Bestuurlijke indeling van Marokko voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Marokko is onderverdeeld in zestien regio's (inclusief Westelijke Sahara), vijfenveertig provincies, zestien prefecturen en vele andere administratieve eenheden.

onderwijs

Onderwijs in Marokko is kosteloos en verplicht tot zestien jaar. Desondanks gaan vele kinderen, vooral meisjes, op het platteland nog steeds niet naar school. De analfabetismegraad in Marokko blijft al jaren rond de 50% hangen^[8], maar reikt tot 90% bij meisjes op het platteland . In september 2006, werd Marokko de prijs de Literacy Prize door UNESCO uitgereikt.

Marokko heeft zo'n 230.000 studenten gespreid over veertien openbare universiteiten. De Mohammed V Universiteit in Rabat en de Al Akhawayn Universiteit in Ifrane (privé-universiteit) hebben een hoog aanzien. Al Akhawayn, gesticht in 1993 door Hassan II en Fahd I van Saoedi-Arabië, is een Engelstalige universiteit met duizend studenten. De Universiteit van Al Karaouine in Fez, wordt beschouwd als de oudste universiteit in de wereld en is al meer dan duizend jaar een centrum van onderwijs.

Het land telt vijftien katholieke scholen^[22].

Zie ook de Marokkaanse monumenten op de Werelderfgoedlijst.

• Asilah
• Essaouira
• Fez
• Marrakesh
• Meknes
• Ouzoud. Dorp nabij de watervallen Cascades d'Ouzoud.
• Tétouan
• Volubilis. Romeinse nederzetting uit de oudheid.
• Khettara's. Ondergrondse irrigatie kanalen uit de oudheid.

Zie ook de lijst van Marokkaanse schrijvers.

Marokko heeft een groot aantal romanschrijvers voortgebracht maar ook dichters, toneelschrijvers, essayisten en journalisten. Tahar Ben Jellounen Fatima Mernissi hebben wereldfaam verworven.

Marokko is ook een Eurovisie-land. In 1980 deed de Marokkaanse zangeres Samira Bensaid mee aan het Festival. Het was de eerste en tot op heden (2015) enige deelname van Marokko.

zie Marokkaanse keuken voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Eten is in Marokko een sociaal gebeuren en een belangrijk deel van de Marokkaanse cultuur. De keuken kent een lange traditie en heeft vele invloeden ondergaan. Ze is het resultaat van eeuwenlange interactie met de buitenwereld door mengeling van invloeden uit de Arabische, Berberse, Spaanse, Corsicaanse, Portugese, Moorse, Midden-Oosterse, mediterrane, Afrikaanse, Turkse en Joodse keukens. Al deze keukens hebben in meer of mindere mate bijgedragen aan de diversiteit van de Marokkaanse keuken. Daarnaast werd die verder verfijnd door de koks in de koninklijke keukens in de Marokkaanse koningssteden.

Kruiden worden op grote schaal gebruikt. Ondanks dat het land al duizenden jaren kruiden importeert, komen veel ingrediënten uit het land zelf, zoals saffraan, munt en olijven, sinaasappelen en limoenen. Belangrijke kruiden zijn kaneel, komijn, peper, gember, saffraan en kurkuma. Kip wordt er het meest gegeten. Daarnaast ook wel rundvlees, ook al wordt de voorkeur gegeven aan lamsvlees, dat echter relatief duur is. Couscous is het bekendste gerecht en wordt traditioneel met de hele familie genuttigd na het vrijdagse moskeebezoek. Gerechten kunnen ook uit de tajine komen. Pastila is hartige taart met duif of kip, en harira is een soep. Dat laatste gerecht wordt vooral tijdens de ramadan gegeten. De populairste drank is groene thee met munt. De lokale Berberse keuken is vergelijkbaar met de rest van de Marokkaanse keuken, maar kent minder externe invloeden.

De populairste sport in Marokko is voetbal. Er is een Marokkaans voetbalelftal en/of GNF 1. In 2015 zou Marokko de Africa Cup organiseren, maar het wilde het toernooi uitstellen vanwege de Ebola-uitbraak in West-Afrika. De CAF stemde niet in met dit uitstel en kende in plaats daarvan aan Equatoriaal-Guinea de organisatie van het toernooi toe.

In de jaren dat de Dakar-rally in Afrika werd verreden, werd Marokko ook aangedaan.

Marokko is een internationaal geliefde locatie voor het opnemen van films. Met name de omgeving van Ouarzazate wordt geprezen, niet alleen vanwege het landschap en de zeer bruikbare locaties, zoals dorpen en kasba's, maar ook vanwege de lichtval. De stad beschikt over een aantal grote filmstudio's en wordt wel het Hollywood van Marokko genoemd. Sinds de jaren vijftig zijn veel Hollywoodproducties in deze omgeving opgenomen. Daarnaast heeft het land ook een eigen filmindustrie die in opkomst is. Elk jaar worden er in Tetouan, Rabat en Marrakech filmfestivals gehouden.

Zie Hymne Cherifien voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De Hymne Cherifien is sinds 1956 het officiële volkslied van het Marokkaanse Koninkrijk. De tekst werd geschreven door Ali Squalli Houssaini en de muziek is afkomstig van Léo Morgan.^[23]

economie van Marokko

De economie van Marokko wordt beschouwd als een vrijemarkteconomie, bestuurd door vraag en aanbod. Sommige economische sectoren zijn echter in handen van de regering. Het economische systeem van het land wordt getypeerd door een grote openheid naar buiten toe. Frankrijk en Spanje zijn de grootste handelspartners van Marokko (import en export). Frankrijk is ook de grootste buitenlandse investeerder in het land. Marokko heeft een aantal vrijhandelsakkoorden met zijn economische partners: het Euro-Mediterraanse vrijhandelsakkoord met de Europese Unie met het doel het land tegen 2012 te integreren in de Europese Vrijhandelsassociatie; de Agadir-akkoorden met Egypte, Jordanië en Tunesië, in het kader van de oprichting van de Arabische vrijhandelszone; het Amerikaans-Marokkaanse vrijhandelsakkoord met de VS dat in werking trad op 1 januari 2006 en het vrijhandelsakkoord met Turkije.

The World Factbook van de CIA meldt over 2016 de volgende cijfers over de Marokkaanse economie:^[12]

• BBP (PPP): $ 282,8 miljard
• BBP groei: 1,8%
• BBP per inwoner (PPP): $ 8400
• Inflatie: 1,8%
• munteenheid: dirham (DH); koers €1 = 10,88 DH (12 augustus 2016^[24])
• werkloosheid: 9,9%
• bevolking onder de armoedegrens: 15% (2007)
• exportproducten: textiel, elektrische onderdelen, anorganische chemicaliën, transistors, onbewerkte mineralen, kunstmest (incl. fosfaten), aardolieproducten, citrusproducten, groenteproducten en vis.
• Exportlanden: Spanje 22,1%,Frankrijk 19,7%, India 4,9%, Verenigde Staten 4,3%, Italië 4,3% (2015)
• Export bedrag: $ 18,72 miljard
• importproducten: ruwe aardolie, textielproducten, telecommunicatieproducten, graan, gas en elektriciteit, transistors, kunststoffen
• importlanden: Spanje 13,9%, Frankrijk 12,4%, China 8,5%, Verenigde Staten 6,5%, Duitsland 5,8%, Italië 6%,Rusland 4.4%, Turkije 4.3% (2015)
• Import bedrag: $ 33,15 miljard
• Begroting: inkomsten $ 25,22 miljard , uitgaven $ 29,43 miljard
• Samenstelling: landbouw 13,1%, industrie 29,8%, diensten: 57,2%

verkeer in Marokko